La Blanda

Ruisseau d'Arles 2003. © Lo Secadorièr

O, Blanda, Alabrena, Salamandra, cal que siá lo nom que voldretz li balhar, pauc de bèstias foguèron consideradas clafidas de poder, coma tu !

Atudavas lo fuòc, viviás dedins, lo manjavas, podiás empoisonar tota l’aiga d’un potz se tombavas dedins, se montavas dins un perostièr o un pomièr dometge, empoisonavas tota la frucha. Te sufisiás d’alenar ton buf dins la cara de qualqu'un per lo faire coflar fins qu'espetèsse e mai tot un tropèl de buòus. Dins de luenchencs païses, fasiás de cocons e lo fial d’aqueles te fasiá un teissut ignifug. Demoravas tanben dejós l’Etnà e lo Vesuvi, susavas de l'òli bolhenta e escupissiás de l'aiga-fòrt. Podiás te metre dins lo fogairon e remplaçavas la lenha. Ni mai, òm avia pas besonh de prendre una aluqueta, fasiás tot calfar soleta. E ba te sabi ! Tot un fotral de causas totas mai formidablas, mai extraordinàrias las unas que la autras !

E ben, nani, pas cap de poders formidables, pas brica d’immunizacion contra lo fuòc. Mas, ara, pas cap de bèstia la manja pas. Pas cap de predator, levat l'òme (qu’es totjorn caluc).

E ben me diretz lèu, se la blanda a pas cap de poder misteriós per de que ne'n faire un conte alara ? E ben, justament, me'n vau vos parlar d’aquela bèstia per que foguèt protegida per lo vabre que coneissètz totes, vòli dire las ribas del riu d’Arles que passa a costat de l’escòla del vilatge de Colombières, lo de las gargantas. Per que, çò que sabetz benlèu pas, es que, abans ! Abans, quora ? E o sabi pas, pecaire ! Abans, èri pas nascut ! Mas l’aiga del riu que davala me contèt l'istòria. Per que sufís de dobrir las aurelhas e d’escotar e n’auretz una biaça comola d'istòrias.

E cossí la blanda podiá resistir, sens nadar, sens bolegar de tròp a totas las bèstias que l'aurián lèu manjada. E ben, podiá pas plan. Se fasiá manjar per las sèrps, los aucèls que te la vesián dempuèi lo cèl, las guèines, e los singlars, en un mot per totas las bèstias que la podián crosar pel camin. Subretot qu’a la debuta las blandas èran pas jaunas e negras, o totas negras, non. Èran jaunas, diriatz d’uèi jaunas fluò. Pecaire te disi pas la tenguda de camoflatge que te fa. Pauras ! Se fasián manjar a cada còp que metián lo nas defòra. D’unes dison que, coma son cosinas dels grapauds que vos ai contat l'istòria, èran demoradas dins una ganga d'argila que los avian protegit del solelh e que davalèron doçament quand la pluèja tornèt sus las montanhas del Somalh. E que lo fuòc que portavan en elas a las aubetas dels temps geologics, foguèt pas transformat qu’en una color de pel tota jauna. Çò solide, es que pas jamai una blanda a pas escopit de fuòc de sa vida. Fasián pas paur a degun e se fasián manjar per tota la sauvatgina dels bosques e de la landa. S’aviatz estats una blanda vos, cossí auriatz fach ? E ben saique coma la blanda. Vos seriatz amagats en esperar de temps melhors.

E auriatz davalat dins un endrech tant estrech que pas cap de guiraud ni mai de mandra vos posquèsse desnisar. Las que faguèron pas aital se faguèron manjar. E la darrièra familha que demorèt s’escondèt dins lo vabre d’Arles, a l’endrech que, d’uèi an bastit l’escola. A l'epòca i aviá una fendascla de la ròca qu'empachèt las autras bèstias de penetrar prigond e que te fasiá una caforna polida per una familha de blandas. Aquela fendascla èra prèp de l’aiga, mas sufisentament alunhat per negar pas la blandas amagadas. La nuèit sortissián per trapar qualque mangiscla, puèi se tornavan dins la fendascla de la ròca a s’aconsomir. Auriá poscut demorar longtemps aital, levat que, dins la fendascla, quicòm dintrèt e empeguèt las blandas endormidas.

Vos sovenètz que los cogamèls pichonèls, que disèm micèli, avián envasit lo mond entièr, e portavan tòrt a tot çò que viviá sus la Tèrra.

La blanda ela, trapèt un biais de se desempegar dels cogamèls. Un suc de la pèl, un alcaloïde pas tròp conegut. Que vosaus avètz pas ausit parlar que de la nicotina, se sètz tubaires, vòli dire tabataires. E lo LSD, la Lucia que monta dins lo cèl ambe son colar de diamants, coma dison los Beatles, se n'avètz enveja de somiar desrevelhats. Per ieu, la poesia me fa somiar mai que la Maria ambe la Joana. Me caldriá soscar mai per te la metre en pastilhas, la poesia, e vendriái lèu mai ric qu’Arnaud Bernat, pas lo de la plaça de Tolosa, lo que sap pas que faire de sos sòus.

Lo poder unenc que trapet la blanda es pas qu’un pauc de poison sus sa pel per espolsar lo mosit. E pas mai, paure !

E cossí faguèt, la blanda ? E ben coma la pel, qu’avia jauna (fluò) èra benlèu un resquit del fuòc de dragon (cal ben que i aguèsse un quicòm de verai dins una legenda), escambièt sa color contra un pauc de poison que li demorèt sus la pèl. Lo micèli se sauvèt e la blanda foguèt salvada. E mai d’un còp.

Mai d’un còp ! Per de que ? Per que desempuèi qu’a de poison sus la pèl a cada còp qu’una bèstia manja una blanda ne’n tomba tan malaut, qu’ensenha a sos enfants de la manjar pas jamai.

Imaginatz la prumièra mandra que volguèt manjar una blanda, l’escupiguèt lèu que li faguèt coflar la maissa tan que poguèt pas mai japar, nimai engolir una mirga d’un brave momenet. Çò que fa que, coma l’ai dich pus naut, pas cap de bèstia manja pas pus de salamandra.

Pas cap de predator, levat l'òme (qu’es totjorn caluc).

E lo micèli se ten alunhat das blandas, tan que pòt.

Las blandas sortiguèron de la fendascla del vabre d’Arles e tornèron envasir los autres cantons. Es aital que ne’n podetz trapar un pauc pertot dins lo país, ara.

Me cresètz pas ? E ben sabetz plan que las blandas son pas pus jaunas fluò. Son macadas de jauna e de negre. E d’unas son totas negras. E ben, es per que an pres la color de la pel per la transformar en poison

N’i a qu’an agut besonh de la mitat del jauna e d’autras li calguèt tot pardi !

E puèi, avètz pas que de tustar sus vòstre ordenador (a mai lo pega-aurelha), e veiretz que plan de causas que vos ai contat son vertadièras, atestadas per Vikipedia : e, çò prumièr, que pas cap de bèstia vòl manjar de blanda, çò segond que lo micèli l’embèstia pas, çò tresen que li agrada a la blanda, de demorar amagada dejós de fuèlhas o dins una fendascla de la ròca. Es per que i demorèt fòrça temps, quand avia la peta de se faire manjar per lo singlar o lo bernat pescaire.

E cric e crac la blanda s’amaga dejós lo sac, e crac e cric lo meu conte es finit.

Lo Pelon, 6 de genièr 2023